Trong dịp tết cổ truyền Việt Nam, trên mâm cúng gia tiên của bất kỳ gia đình nào cũng không thể thiếu một thứ bánh đậm đà dân tộc Việt Nam đó là món bánh chưng xanh. Vì sao có bánh chưng xanh? Vì sao bánh chưng lại được đặt trân trọng trên bàn thờ trong ngày tết như vậy?
Thư viện trường Tiểu Tân Hội sẽ giới thiệu tới bạn đọc cuốn sách“ Sự tích bánh chưng, bánh dày” do NXB Kim Đồng ấn hành. Cuốn sách có khổ 14 x 20cm được in trên bìa cứng dày, với những hình ảnh ngộ nghĩnh, màu sắc bắt mắt.
Ngày xưa ở nước ta, trong số các con của Vua Hùng Vương thứ 6 có một hoàng tử là Lang Liêu. Các hoàng tử khác đều văn hay võ giỏi, nhưng đều không thích lao động chân tay, chỉ riêng có hoàng tử Lang Liêu là chăm chỉ và yêu thích trồng trọt.
Khi vua Hùng đã già yếu, muốn kén chọn người kế vị, Vua phán truyền “Đến ngày hội lớn đầu năm, ai tìm được của ngon vật lạ nhất đem đến để ta tế trời, đất thì được truyền ngôi”.
Ngày xưa ở nước ta, trong số các con của Vua Hùng Vương thứ 6 có một hoàng tử là Lang Liêu. Các hoàng tử khác đều văn hay võ giỏi, nhưng đều không thích lao động chân tay, chỉ riêng có hoàng tử Lang Liêu là chăm chỉ và yêu thích trồng trọt.
Khi vua Hùng đã già yếu, muốn kén chọn người kế vị, Vua phán truyền “Đến ngày hội lớn đầu năm, ai tìm được của ngon vật lạ nhất đem đến để ta tế trời, đất thì được truyền ngôi”.
Các hoàng tử đua nhau lên rừng xuống biển tìm của ngon vật lạ, riêng hoàng tử Lang Liêu nghĩ mình sẽ dâng vua cha sản vật từ chính đồng quê của mình. Chàng cùng vợ con chăm sóc cho cánh đồng lúa quê hương. Lang Liêu chợt nghĩ” Không gì có thể thay thế được lúa gạo, trời tròn, đất vuông. Chàng cùng mọi người chuẩn bị lá dong, gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn và gói thành 1 thứ bánh vuông, bọc lá xanh. Mọi người cùng nhau mang gạo nếp giã nhuyễn và nặn thành 1 thứ bánh mịn màng, cẩn thận cho từng cái bánh”.
Ngày hội lớn đầu năm đã đến, mọi người nô nức mang sản vật mà mình đã chuẩn bị để dâng lên vua cha. Các hoàng tử mang của ngon vật lạ các nơi về đông đủ. Bên cạnh những thứ đó, lễ vật của Lang Liêu lại rất đơn giản. Nhưng sau khi nghe Lang Liêu tâu trình về cách làm và ý nghĩa của hai loại bánh. Vua bèn chọn lễ vật Lang Liêu dâng để tế trời đất và đặt tên cho bánh hình vuông là bánh chưng và bánh hình tròn là bánh dày. Ông cũng chọn Lang Liêu là người nối ngôi báu. Từ đó nhân dân ta có tục gói bánh chưng và giã bánh dày trong dịp tết, chọn những cái ngon nhất đẹp nhất bày lên bàn thờ cúng tổ tiên.
Bên cạnh đó, bánh chưng, bánh dày còn mang những ý nghĩa sâu xa về vũ trụ, nhân sinh. Theo dân gian, bánh chưng hình vuông, có góc cạnh, hình khối cụ thể thuộc âm, tượng trưng cho đất. Bánh dày hình tròn không có góc cạnh thuộc dương, tượng trưng cho trời nên phải màu trắng. Còn theo tín ngưỡng phồn thực dân gian thì bánh chưng, bánh dày còn mang ý nghĩa của sự sinh sôi, nảy nở.
1. Sự tích bánh chưng bánh giầy: Truyện tranh : 3+/ Kể: Quỳnh Giang ; Vẽ: Nguyễn Hoàng, Quốc Việt.- In lần thứ 20.- Tp. Hồ Chí Minh: Nxb. Trẻ, 2021.- 15tr.: tranh màu; 19cm.- (Bé tập kể chuyện. Mỗi tuần một câu chuyện) ISBN: 9786041181311 Chỉ số phân loại: 895.9223 QG.ST 2021 Số ĐKCB: TN.06314, TN.06315, TN.06316, TN.06317, TN.06318, TN.06319, TN.06320, TN.06321, |
Nếu như trước kia, bánh chưng, bánh dày chỉ được gói, được làm trong những dịp lễ Tết, vào ngày giỗ tổ hay khi gia đình có cỗ lớn, thì bây giờ, ở nhiều nơi, nhất là ở những đô thị hiện đại, bánh chưng, bánh dày đã trở thành một thứ hàng quà, được bán hàng ngày phục vụ nhu cầu ẩm thực của người dân, nó được coi như một loại bánh để ăn chơi, có khi là ăn quà sáng, quà chiều, có khi là món ăn dùng trong những dịp cưới xin, giỗ chạp.
Ngoài cuốn sách “Sự tích bánh Chưng bánh Giầy”, thư viện trường Tiểu học Ba Đình xin giới thiệu tới các thầy cô và các con học sinh những cuốn sách hay và ý nghĩa nói về ngày tết cổ truyền của chúng ta như: Sự tích cây nêu ngày Tết,sự tích ngày tết,sự tích hoa đào…
Để tìm hiểu thêm về ngày Tết cổ truyền, xin kính mời quý thầy cô và các con cùng đến thư viện để tìm đọc.
